De boomklever is één van de fraaiste zangvogels van bossen en parken. Met zijn prachtige kleuren, puntige snavel en oogstreep.
De lengte is circa 14 cm. De bovenzijde en bovenkop zijn blauwgrijs. De onderzijde is isabelkleurig met roodbruine flanken. Verder heeft hij een brede zwarte oogstreep met lichte wangen en keel. Bij het volwassen vrouwtje is de achterflank minder scherp begrensd oranjebruin. Verder is het identiek aan het mannetje. De kenmerken van de boomklever zijn zo uniek dat deze vogel met geen enkele andere vogelsoort in Nederland is te verwarren.
De boomklever (Sitta europaea) is het enige lid van de familie boomklevers (Sittidae) in de Benelux. De boomklever is een korte, dikke en actieve vogel met een krachtige puntige snavel. Hij is vrijwel in geheel Europa een tamelijk algemene standvogel.
De foto’s zijn genomen in bungalowparken in Kootwijk (Veluwe) en Vlierden (nabij Helmond N-B). Met pinda’s en zaden zijn ze eenvoudig te lokken. Het zijn slimme beesten die snel in de gaten hebben dat er iets te eten valt. Vooral de zwarte zonnebloempit viel goed in de smaak.
Boomklevers zijn de enige vogels die met evenveel gemak langs een boomstam omlaag- als omhoogklimmen en daarin onderscheiden ze zich met name van spechten en boomkruipers die alleen omhoogklimmen langs boomstammen. Bovendien gebruiken spechten hun staart om op te steunen en dat doet de boomklever niet. Schoksgewijs verplaatst hij zich in schuine stand langs de boomstam. Met de ene klauw houdt hij zich vast en de andere klauw verplaatst hij. De vogel “kleeft” als het ware aan de stam.
De opvallende en helder klinkende roep is vaak de eerste aanwijzing van zijn aanwezigheid. Een helder fluitend ‘twiet-twiet-twiet’ en een meesachtig ‘tsit’. Bij opwinding een schel trillend ‘tirr’. De zang is een luid ‘tuwiehe-tuwiehe’. Aan zijn zang kan de boomklever eenvoudig worden herkend. Hieronder een YouTube filmpje met de stem van de vogelkenner bij uitstek Nico de Haan en de zang van de boomklever.
Het voedsel van de boomklever wordt gezocht door nauwkeurig de schors van bomen te inspecteren op insecten. Ook zaden en noten worden gegeten; boomklevers kunnen dan ook gezien worden terwijl ze verwoed inhakken op een met de poten vastgehouden vrucht. Of met een pinda uit de netjes die ik had opgehangen. Hij hamstert voedsel om de strenge winters door te komen. En wie een voedertafel in zijn tuin maakt, kan in de gebieden waar hij voorkomt van deze mooie vogel genieten. Deze energieke vogel laat zich ook niet snel verjagen door andere vogelsoorten. Dat kan een leuk schouwspel opleveren.
Bijzonder is, dat de aanwezigheid van boomklevers mede afhankelijk is van de aanwezigheid van spechten. Ze broeden namelijk in boomgaten of spechtengaten. Soms broedt hij ook in gaten in muren of in nestkastjes. Ze bouwen het nest dus niet zelf. Met behulp van modder die hard wordt, maakt hij de nestholte kleiner, zodat alleen de vogel zelf er in kan. Ook van binnen wordt de holte met modder bekleed. De bodem wordt bedekt met stukjes schors en dorre bladeren, die gebruikt worden om de eieren af te dekken. De broedduur bedraagt circa 2 weken. Waarschijnlijk broedt alleen het vrouwtje en wordt zij tijdens het broeden door het mannetje gevoerd. Beide vogels verzorgen de jongen. Deze vliegen na 24 dagen uit. Meestal is er één broedsel per jaar, heel soms twee. Gewoonlijk bestaat het legsel uit 7 tot 9 eieren. De eieren zijn melkwit met grote bruine vlekken en grijsviolette ondervlekken.
Opvallend zijn de kleine territoria; meestal niet groter dan 1000 m². In een eenmaal gevestigd territorium blijven ze het hele jaar door en komen er alleen enigszins buiten in de winter, in een tijd van voedselschaarste. In Vlaardingen heb ik nog nooit een boomklever gezien. Ze komen vooral voor in oude bossen met eiken. Dan is het ook geweldig als ze je tijdens de vakantie kunt bekijken. Op een bungalowpark wordt er vaak gevoerd door de “stadsmensen” en zijn ze niet zo schuw. Of je nu een pindanet aan een boomtak hangt of camera, dat maakt niet veel uit.
Mijn zwager en ik miste wat licht om met een kortere tijd te kunnen fotograferen. De boomklevers waren weliswaar niet schuw, maar ze blijven razend snel. En dus lastig om scherp te fotograferen. We besloten dan ook wat stokken op een zonnige plek neer te zetten. Tot mijn stomme verbazing vloog een boomklever op de stok die ik in de grond probeerde te prikken. Vast een vogel die dacht “wie het eerst komt, het eerst eet”.
Hoewel ik in Vlaardingen nog geen boomklever heb gezien, is het in Nederland een talrijk voorkomende standvogel (een vogel die het gehele jaar in ons land blijft). Er zijn circa 20.000 broedparen geteld. Uit het onderstaande plaatje blijkt dat je de boomklever in de regio Rotterdam niet snel zal zien. Verhuizen dan maar?
Voor wie er niet genoeg van kan krijgen. Hieronder een langere film met muziek van TouTube. Natuur in eigen land, documentaire over de boomklever.
Bronnen:
Vogels van west- en midden Europa – Readers Digest (1982)
http://vogelvisie.nl/soort/boomklever.php
http://www.vogelbescherming.nl/vogels_kijken/vogelgids/zoekresultaat/detailpagina/q/vogel/16/tab/Informatie
http://nl.wikipedia.org/wiki/Boomklever
http://www.vogelwachtuden.nl/soortenbeschrijving/soort_boomklever.htm
natuurstruinen 